Transport – definicja i zakres pojęcia. Mówiąc o transporcie zwyczajowo czy potocznie mamy na myśli przemieszczanie się osób lub towarów z punktu A do punktu B. Jest to oczywiście słuszne i prawdziwe, tym niemniej w nauce ekonomii i logistyce rozumie się przez niego cały proces zarządzania łańcuchem dostaw.. Rozwijając powyższe należy powiedzieć, że transport to odpłatne świadczenie całego szeregu rozmaitych usług, których zasadniczym celem jest przemieszczenie danego towaru. Spośród tych usług najważniejsze jest oczywiście samo przemieszczenie, należy jednak wymienić także magazynowanie, ładowanie, pakowanie czy choćby sam nadzór nad tymi zadaniami. Transport w jego teoretycznym znaczeniu możemy podzielić ze względu na wiele kryteriów. Jeśli chodzi o sposób przemieszczania danego towaru (lub osób) wyróżniamy transport morski, powietrzny (lotniczy), drogowy (samochodowy oraz kolejowy). Innym podziałem jest ten, który wyróżnia transport krajowy i transport międzynarodowy. Transport międzynarodowy – podstawowe regulacje prawne Jeżeli chodzi o masę przewożonego jednorazowo towaru, transport drogowy jest najmniej wydajny. Standardowo ładowność samochodu skrzyniowego osiąga maksymalnie ok. 30 ton, ciągniki z naczepami – około 40 ton. W zasadzie ograniczenia technologiczne nie są tu największą przeszkodą, a bardziej ograniczenia i regulacje poszczególnych krajów. Dla przykładu – w Unii Europejskiej największy pojazd poruszający się po drogach może mieć nie więcej niż 2,55 m szerokości, 4 m wysokości i 16,5 m długości (z naczepą). Uregulowano także maksymalny nacisk na oś pojazdu, która nie może przekraczać 11,5 tony. Budowa większych pojazdów jest więc nieuzasadniona. Transport drogowy jest jednak bardzo rozpowszechniony ze względu na jego szybkość, stosunkowo tani koszt i elastyczność czy mobilność, rozumianą jako możliwość dotarcia do celów niedostępnych dla innych środków transportu. Jednym z ważniejszych aktów prawnych regulujących drogowy transport międzynarodowy jest Konwencja CMR, w której uregulowano prawa i obowiązki stron umów o transport międzynarodowy drogowy. Jej nowelizacja miała miejsce w 1978 r. Warto zaznaczyć, że ma ona moc sprawczą w każdej sytuacji, gdy dochodzi do zarobkowego transportu drogowego między krajami, z których choć jeden jest sygnatariuszem tej konwencji. CMR to międzynarodowy list przewozy – podstawowy dokument w transporcie międzynarodowym. Inną ważną umową o międzynarodowym charakterze jest Konwencja celna TIR. Obowiązuje już od 1959 r. (nowelizacja: 1975 r.). Jej naczelną ideą jest umożliwienie przewozu towarów bez kontroli celnej na pokonywanych granicach poszczególnych krajów na trasie. Kontrola celna następuje w miejscu wyjazdu, celnicy sprawdzają towar, nakładają odpowiednie plomby, kolejna rewizja celna następuje dopiero w miejscu docelowym, co znacznie skraca czas potrzeby do wykonania usługi przewozu. Najbardziej interesujące dla przewoźników i samych kierowców będzie tu jednak rozporządzenie Rady Unii Europejskiej nr 3577/1192, które weszło w żucie 1 lipca 1998 r. Rozporządzenie to miało na celu rozregulowanie rynku usług transportowych, a zwłaszcza transportu międzynarodowego. W myśl tego aktu prawnego transport międzynarodowy jest w pełni swobody. Warunkiem, jaki trzeba spełnić jest posiadanie licencji Wspólnoty, które wydają poszczególne kraje członkowskie według jednolitego wzoru. Każda licencja ważna jest przez okres pięciu lat. Należy zaznaczyć, że licencja ta obowiązuje zarówno transport międzynarodowy, jak i przewoźników krajowych. Jednym z najważniejszych warunków otrzymania licencji jest spełnienie określonych warunków technicznych pojazdu, w szczególności parametrów dotyczących emisji substancji szkodliwych. Obecnie obowiązuje w tej kwestii norma Euro 5, określająca maksymalną emisję na 2 g/kWh. Transport kolejowy – szybciej, więcej, mniej szkodliwie Doskonałą alternatywą dla transportu drogowego jest transport kolejowy. Umożliwia on przewóz o wiele większej ilości towaru, w większości wypadków odbywa się szybciej, a przy tym jest mniej obciążający dla środowiska naturalnego. Nie oznacza to, że jest on bez wad. Przede wszystkim wymaga albo znacznej ilości towaru od jednego przewoźnika, albo zebrania wielu zamówień na dany kurs, co nie zawsze jest możliwe. Transport kolejowy wymaga rozwiniętej, odpowiednio gęstej sieci kolejowej. W naszym kraju dodatkowym problemem jest fatalny stan trakcji kolejowej, co wpływa na koszty i prędkość każdego transportu. Nic więc dziwnego, że prawie 90% wszystkich przewożonych tą drogą towarów to rozmaite rudy żelaza, węgiel, nawozy, wyroby stalowe oraz materiały budowlane i różne przetwory ropy naftowej. Jeden standardowy wagon kolejowy ma ładowność ok. 40 ton, choć istnieją większe, o ładowności przekraczającej sto ton. Zazwyczaj łączna ładowność jednego składu towarowego osiąga maksymalnie około 1000 ton, w Stanach Zjednoczonych Ameryki spotyka się także tabory o ładowności około 3000 ton, ciągnięte nawet przez trzy lokomotywy.